Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleabat bir düzen bileğildir. Hukuk, sosyete ortamında insanların elhak nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Doğruluk değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene etkilemek, maşerî hayatın gerçekleşmesini hazırlamak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin içinsına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, katiyetle yakınlarında kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete ortamında insanların tutum ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte hukuk, adam davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir tip, bir bütündür.” İnsan-adam, adam-huy ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence altına tuzakınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birfena rey ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten telakkilerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini hazırlamak maksadıyla konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, doğru ve kanunların hepsidür. Elan geniş bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî yaşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Medlulı Hukuk kelimesi Arapça “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “doğru” kelimesinin çoğyüce “ilenme’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na gereğince hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Fen Medlulı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu için hala doyurucu bir tanım kuruluşlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Makul bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) bandajlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi ortamında baş olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri bap saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile talih yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna cevap Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun mirlıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik talih tarafından güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları adam davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun ayar kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla mümasil nitelikteki tamlık durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları hapsetmek için kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve varlık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kazanç metres; algı hukukunda algı ve kaçakçılık cezaları kabil muaddel hukuk dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi telakkileri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî hayatı düzenleyip insanların barış ve asayiş ortamında bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Tatbik Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Mukabillanması) Hukukun kullanışlı amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete ortamında yaşayan insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun kuruluşsından kaynaklanan ihtiyaçlarını içinlamaya çtuzakışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni hayatın baş gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun natürel kuruluşsına ve bundan sonra gelen gereksinimlerine akla yatkın edinmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, soylu erki gerçeklere bile vabestedır; soylu erki gereksemelara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile sınırlı bir organizasyon altına aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak doğru kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanımıyla doğruluk, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) edinmek üzere iki muaddel anlamda kullanılır. Doğruluk gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet manaında zatî bir özelliği deyimler. şahıs her ahit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni satmak yolunda daimî ve bileğişçilikmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk konseptı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk sahaında hukuki ayar olarak güfte konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Sosyete içindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini içermiş kurallar tamlıkü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve yönetmek durumunda bulunduğuna gereğince, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir ayar niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini içerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; gerek bulunan düzeni savunmak, gerekse onu bileğişçiliktirmeyi meşrulaştırmak için her ahit adalete mirvurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta içinmıza yerleşmiş hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken hukuk manaında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine akla yatkın olup olmadığı açısından bir ayar ve yorum ölçüsü evet. Gene bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve zararlı içinlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge ortamında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Olağan olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî yaşyalnız uyacak, hem bile bu maşerî hayatın barış ortamında sürebilmesi için bir düzen görünümünü esenlamaya çtuzakışacaktır.